برای دقایقی با اهل بیت علیهم السلام

علی علیه السلام در منظر قرآن و روایات تفسیری - علی مختاری

پیش گفتار :
قرآن کریم اساس معارف مسلمانان به شمار می آید. از این رو جا دارد در سال پیروی عملی از سیره امام علی علیه السلام سیمای قرآن ناطق را در کتاب نور و هدی مشاهده کنیم. شیوه رایج در این باره نقل روایات فضایل امام علیه السلام به ترتیب آیه ها و یا احیانا با محور قرار دادن ارزشهای امام علیه السلام است و چون به این سبک آثار فراوانی هست (1) و بهتر است از کارهای تکراری پرهیز و به تحقیقات افزوده شود; بی هیچ ادعایی (2) سخنانی در این زمینه از بزرگان نقل و بررسی می شود شاید مفید و مؤثر افتد.
آیه های ویژه حضرت علی علیه السلام :
فضایل اهل بیت علیهم السلام در قرآن گاهی به صورت گروهی که شامل تمامی چهارده معصوم علیهم السلام است و در مواردی در خصوص پنج تن آل عبا و... بیان شده که شامل حضرت علی علیه السلام نیز هست و تنها چند مورد ویژه امام علی علیه السلام است، آقای دکتر نقی پورفر با برشماری 16 مورد، بیشترین آیه های ویژه را بر شمرده (3) ،ولی نمی توان ادعا کرد که همه دانشمندان بر تمامی این 16 مورد اجماع و اتفاق دارند. اختصاص برخی از این آیه ها به شخص حضرت علی علیه السلام قابل بحث و بررسی است، به هر حال عصاره شش آیه از آن ها - که در اختصاص به امام علی علیه السلام روشنتر است- با اندک توضیحی بیان می شود:

نقد شيخ محمد عبد الوهاب از درون (قسمت دوم) - دکتر عصام العماد

فرق میان توحید قرآنى و توحید عبدالوهاب :
در پایان یادآور می شوم، این کتاب به دنبال گردآوری تمامی فتنه های ناشی از توحید شیخ محمد عبدالوهاب نیست. این کتاب تلاشی است برای نجات برادران وهابی از انحرافات ایجاد شده در نگاه شیخ محمد عبدالوهاب به توحید، نگاهی که مستند به توحید فراگیر و کامل ارایه شده در قرآن کریم نیست.
نیاز به شناخت توحید آنچنان که خداوند و رسولش ترسیم می نمایند، نیاز عقل و قلب است. نیاز زندگی، مسایل روز، نیاز امّت اسلامی و تمامی بشر به شکل یکسان می باشد.
این تصوّر عجیب، اندیشه شیخ محمد عبدالوهاب را نسبت به حقیقت توحید فراگرفته بود. تصوّری که در بسیاری از تفاصیلش، به توحید ارتباطی ندارد. بین تصوّر شیخ از توحید تا توحید قرآنی تفاوت بسیاری وجود دارد... زیرا تصوّر شیخ از توحید- در برخی تفاصیل آن- با فطرت سلیم و توحید قرآنی هماهنگ با فطرت انسان، مخالف است. فاصله میان این دو توحید بسیار زیاد و وحشت آور است... اشتباه بزرگی است اگر گمان کنیم توحیدی که خداوند و رسولش خواسته اند، همان توحیدی است که شیخ ترسیم کرده است. توحید شیخ در اوج جمود، تحجّر و خشکی است. جرم بزرگی در حق خدا و رسول مرتکب شده ایم، اگر توحید قرآنی را در کتاب توحید شیخ عبدالوهاب حبس کنیم.

رد و نقد وحدت وجود – آیت الله العظمی میرزا ابوالقاسم گیلانی (میرزای قمی)

اشاره

مقاله ای که در پیش رو دارید ردیه ای بر نظریه فلسفی و عرفانی وحدت وجود است که به قلم فقیه جلیل القدر و اصولی شهیر آیت الله العظمی میرزا ابوالقاسم گیلانی معروف به میرزای قمی به رشته تحریر در آمده است. این متن که همراه با تلخیص است بر گرفته از کتاب سه رساله میرزای قمی در رد فلسفه و عرفان است که اخیرا توسط محققین ارجمند، آقایان حسین لطیفی و سید علی جبار گلباغی ماسوله، تصحیح و تحقیق شده و از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به چاپ رسیده است.

گفتنی است که رساله مزبور به تقاضای شاه وقت قاجار در پاسخ به نوشته فردی صوفی مسلک در ترویج وحدت وجود نگاشته شده است.

■ بسم الله الرحمن الرحیم

[مقدّمه]

الحمد لله ربّ العالمین، والصّلاة علی محمّد و آله.

… از روزی که در اوقات ادراک فیض خدمت وافی بهجت، [شاه] ملفوفه ای به حقیر دادند و فرمودند که: عقایدی که در این جا درج است ملاحظه کن و صحیح و غیر صحیح آنها را اعلام کن تا عمل به مقتضای آن شود، و بعد از آن که حقیر ملفوفه را در خلوت گشودم، دیدم به خطّ آن مرد موفّق[۱][منافق] است، و از آن روز تا به حال بی اختیار او را نفرین می کنم.

شناخت جامعه علویان سوریه از پیدایش تا قرن بیستم

«شناخت جامعه علویان سوریه» عنوان کتابی است که به شناخت فرقه نصیریه، به عنوان بخشی از جهان تشیع می‌پردازد.
فرقه نصیریه قدمتی تقریبا هزار ساله دارد و تا امروز نیز در بخش‌هایی از آسیای غربی نظیر ترکیه، سوریه و لبنان پراکنده شده‌اند. نظر به این‌که اغلب علویان در سوریه مستقر شده‌اند و تقریبا ده درصد جمعیت این کشور را به خود اختصاص داده‌اند از این رو اگرچه فرقه علویان سوریه به لحاظ عقیدتی شیعه‌اند اما نمودهای متعددی از عقاید سایر فرقه‌ها نیز در آن‌ها دیده می‌شود.
علویان سوریه که با نام نصیریه نیز شناخته می شوند بخشی از پیکره جهان تشیع هستند این فرقه که اکثر مورخان ظهور آن را به حوادث حدود زمان غیبت صغری نسبت می‌دهند با عمری حدود هزار سال تا امروز دوام یافته و در بخش وسیعی از آسیای غربی شامل ترکیه، سوریه و لبنان پراکنده شده است.
بخش اعظم علویان در سوریه مستقر هستند و بیش از ده درصد جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند. این فرقه به لحاظ عقیدتی نیز گرچه در اصل شیعه‌اند، اما نمودهای متعددی از عقاید سایر فرق در آنها دیده می‌شود. علویان سوریه گرچه پیشینه‌ی پر فراز و نشیبی دارند و بخش مهمی از تاریخ آنان به استضعاف گذشته است، اما از قرن نوزدهم به بعد در صحنه تحولات منطقه نقش آفرین شدند و همین فعالیت گسترده، شناخت بیشتر آنان را مطمح نظر محققان قرار داد.

بسم الله الرحمن الرحيم

شهر رمضان الذي أنزل فيه القرآن، هدي للناس وبينات من الهدي و الفرقان

خود اين آيه كفايت مي كند براي كسي كه بفهمد چه ماهي در پيش است. در يك آيه خدا عظمت اين ماه را بيان كرده. به اين جهت، اين ماهي است كه در اين ماه قرآن نازل شده. آن هم چه قرآني؟ بيّنات من الهدي و الفرقان. در يك آيه دو عنوان است: هم قرآن، هم فرقان. كلمه فرقان شرح مفصلي دارد، كلمه قرآن هم شرح مبسوطي. قرآن چيست؟ فرقان چيست؟ عمر گذشت و ما به حقائق اين دين نرسيديم.

اولا زمان ، ظرف است، خود زمان وآنچه در زمان واقع مي شود. اين دو بايد ملاحظه بشود. در ماه رمضان اين خصوصيت است كه اولا خود زمان، استثنائي است.